نشست نقد و بررسی عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه: چگونگی مدیریت تامین منابع آب مورد نیاز برای احیای دریاچه ارومیه
اولین نشست از سلسله نشست های تخصصی نقد و بررسی عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه با محوریت موضوع چگونگی مدیریت تامین منابع آب مورد نیاز، روز سه شنبه ۱۲ تیر ماه و به میزبانی دفتر توسعه پایدار دانشگاه امیرکبیر و همکاری دانشگاه صنعتی شریف و ستاد احیای دریاچه ارومیه در دانشگاه امیرکبیر برگزار شد. اعضای پنل این نشست عبارت بود از:
– دکتر رضا مکنون (رئیس نشست و رئیس کمیته عالی نظارت و ارزشیابی ستاد احیای دریاچه ارومیه)،
– دکتر مهدی احمدی (دبیر نشست)،
– دکتر مسعود تجریشی (مدیر دفتر برنامه ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه)،
– مهندس محمد حاج رسولی ها (مدیر عامل شرکت مدیریت منابع آب ایران)،
– دکتر جمشید موسوی (مسئول کارگروه منابع آب ستاد احیای دریاچه ارومیه)
– مهندس آرش اخوان (مدیر دفتر بهره برداری از تاسیسات تامین آب شرکت مدیریت منایع آب ایران)
محورهای اصلی مورد بررسی در این نشست شامل بررسی مدل اجرا شده بهره بهره برداری از مخازن سدها در ۴ سال اخیر، بررسی وضعیت منابع و مصارف مخازن موجود در حوزه آبریز دریاچه ارومیه و بررسی مدل های مختلف پیش بینی جریان ورودی و بهره برداری از مخازن سدها بود. در این نشست در ابتدا مهندس اخوان گزارشی از فرآیند برنامه ریزی انجام شده برای احیای دریاچه ارومیه، مدل پیش بینی مورد استفاده و اقدامات انجام گرفته ارائه کردند. سپس نوبت به دکتر موسوی رسید که گزارشی را از تحقیقات و فعالیت های انجام شده در رابطه ارائه مدل بهبود یافته برای مدیریت بهتر منابع آب منطقه مورد نظر ارئه کردند. در ادامه مهندس حاج رسولی ها توضیحاتی کلی را در مورد عملکرد ستاد تشریح کردند. در آخرین قسمت از بخش مربوط به ارزیابی عملکرد ستاد، دکتر تجریشی توضیحاتی را در مورد وضعیت دریاچه ارومیه دادند و سپس نوبت به بخش پرسش و پاسخ رسید که دکتر مکنون سوالاتی را از اعضای پنل و در رابطه آینده دریاچه و برنامه های آینده ستاد مطرح کردند.
در انتها نکات اصلی مورد توافق اعضای پنل شامل بخش های زیر بود:
- یکی از مهمترین عوامل اثرگذار در احیای دریاچه ارومیه، سدها هستند؛ چرا که از میان ۱۶ رودخانه مهم تامین کننده آب دریاچه ارومیه، برروی ۸ تا از آنها سد ملی ساخته شده است. علاوه بر آن، به عنوان نمونه بررسی های انجام شده بر روی سد بوکان، به عنوان مهمترین سد، نشان می دهد که رها سازی آب این سد اثر زیادی بر روی تراز دریاچه داشته است. از این رو مدیریت و برنامه ریزی برای سدها به منظور احیای دریاچه از اهمیت زیادی برخوردار است.
- استفاده از مدل مناسب به منظور مدیریت آب سدها و برنامه ریزی سالانه برای بهره برداری از آنها ضروری است؛ ولی باید توجه شود تا اطلاعات پایه استفاده شده در مدل تا حد امکان دارای حداقل خطا بوده و بر اساس پایش مستمر و آخرین اطلاعات به دست آمده باشد تا همخوانی مطلوبی با وضعیت واقعی داشته باشد.
- مدل پیشنهادی باید وفق پذیری مناسبی با تغییر شرایط پیش بینی شده داشته باشد؛ چرا که میزان بارش ها در سالیان اخیر نشان داده است که عدم قطعیت در پیشبینی های انجام شده زیاد بوده است.
- برای احیای دریاچه ارومیه، مدیریت و بهبود بهره برداری از سدها به تنهایی کافی نبوده و صرفه جویی در آب مصرفی بخش کشاورزی تا حدود ۴۰% ضروری است. در غیر این صورت احیای دریاچه ارومیه امکان پذیر نیست.
- در حال حاضر به نظر می رسد که آب و دانش کافی برای احیای دریاچه وجود دارد و با بهبود مدل های برنامه ریزی بهره برداری از سدها و همچنین بهینه سازی مصرف آب در بخش کشاورزی، احیای دریاچه ارومیه امکان پذیر خواهد بود.
- برای مدیریت دیگر حوزه های آبگیر و منابع آب در کشور نیاز به تشکیل ستادهای احیای دیگر نیست و تجربه های به دست آمده برای احیای دریاچه ارومیه میتواند به عنوان برنامه و نقشه راهی مناسب برای دیگر نمونه های موجود در کشور مورد استفاده قرار بگیرد.
